TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU
Tıkanırcasına yeme bozukluğu, aşırı yeme olarak nitelenen, kontrolsüz ve gereğinden fazla yeme biçimidir. Bu bozukluğa sahip olan bireyler açlık hissi olmadan da yemek yeme eğilimindedirler. Olması gerektiğinden çok fazla ve rahatsızlık hissi verecek şekilde yemek yerler. Bu bireyler kendilerini denetleyemezler. Ne kadar yediklerini düşünmezler.
Bu bozukluğa sahip bireylerin ana özellikleri
· Kontrol edilemeyen tıkanırcasına yeme epidozları
· Tıkanırcasına yeme sürecinde ya da sonrasında aşırı üzgün ve stresli olma hali
· Kişi tıkanırcasına yemek yedikten sonra aradaki farkı kapatmak için, düzenli egzersiz, oruç tutma ya da kusma girişimlerinde bulunmaz.
TIKANIRCASINA YEME DÖNGÜSÜ
Tıkanırcasına yeme kişiyi belirli bir süreliğine rahatlatabilir. Sonrasında bu kişiler suçluluk, pişmanlık ve depresyonla karşı karşıya kalabilirler. Gizli gizli yemek yemeye başlayabilirler. Bu duyguları bastırmak için daha fazla yemeye başlarlar. Bu döngü içerisinde iyi hissetmek için yeme, olumsuz duygulardan kaçınmak için yeme davranışı gösterirler. Bu döngü obeziteye yol açabilir. Bu kişiler fiziksel görünümleri hakkındaki olumsuz düşünceleri bastırmak için de yemek yemeyi çoğaltabilirler.
TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU YAYGINLIĞI
Bu bozukluk yetişkinlerde en yaygın görülen yeme bozukluğudur. Yetişkin bireylerde görülme sıklığı %0.7 ile %6.6 aralığında açıklanmıştır. Yaşam boyu yaygınlığı ise %3 olarak saptanmıştır. Türkiye de yeme bozukluklarına yönelik bir araştırma 2006 yılında yapılmıştır. Araştırma sonuçları tıkanırcasına yeme bozukluğu oranını %2.2 olarak belirlemiştir. Bu oranın cinsiyet çoğunluğu erkeklerdir.
Tıkanırcasına yeme bozukluğunun obezite tanısı almış kişilerde daha sık görüldüğünü ortaya koymuştur. Obezite bireylerde bu bozukluk %17 olarak saptanmıştır. Diğer bir saptama ise çok kilo aldığı gerekçesiyle hastaneye başvuran kişilerin %30’unda tıkanırcasına yeme bozukluğu yönündedir.
TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞUNUN BELİRTİLERİ
Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Davranışsal Belirtileri:
· Yemeyi durdurmama ya da kontrol edememe
· Büyük miktardaki yemeği hızlı bir şekilde yemek
· Tok olduğu halde yemek
· Daha sonra yemek için gizlice yemek saklamak ya da stoklamak
· Diğer insanlarla birlikte normal yemek ama tek başınayken tıka basa yemek
· Planlı öğünlere bağlı kalmadan gün boyunca yemek
Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Duygusal Belirtileri:
· Gerginlik ve stresi sadece yiyerek azaltma
· Yedikten sonra utanç duymak
· Yeme miktarı fark etmeksizin hiç doymuş hissetmemek
· Yeme alışkanlığı ve kilo kontrolü ile ilgili umutsuzluk
· Aşırı yedikten sonra pişmanlık, suçluluk, depresif hissetmek
· Aşırı yeme sırasında otokmatikleşmiş gibi ya da gerçekten orada bulunmuyormuş gibi uyuşmuş hissetmek
TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU ETKİLERİ
Aşırı yeme sendromu fiziksel-psikolojik-sosyal sorunlar gibi geniş çaplı ve çeşitli sıkıntılara sebep olabilir. Bu sendroma sahip kişiler daha fazla sağlık problemleri yaşar ve intihara meyillidirler. Sürekli uyku hali ve stresten kurtulamama gibi sıkıntılar yaşayabilirler. Anksiyete(kaygı problemi), depresyon, ve madde bağımlılığı gibi yan etkileri vardır. Fakat bu bozukluğun en belirgin özelliği aşırı kilo almaktır.
TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU SEBEPLERİ
Tıkanırcasına yem ek bozukluğunun altında genetik faktörler oldukça önemli rol oynar. Kişinin aile geçmişinde tıkanırcasına yeme bozukluğa sahip bir birey var ise bu kişilerin yeme bozukluğuna yakalanma oranı daha fazladır.
A. Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Biyolojik Sebepleri:
Biyolojik bozukluklar tıkanırcasına yeme bozukluğuna sebep olabilir. Beynin iştahı kontrol eden bölgesindeki bir bozukluktan dolayı açlık ve tokluk sinyalleri doğru iletilmiyor olabilir. Bunun yanı sıra seratonin adı verilen hormonun düzensizliğinden de aşırı yeme olabilir.
B. Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Sosyal ve Kültürel Sebepleri:
Zayıf olmakla alakalı yapılan çevresel baskı aşırı yiyen kişilerde utanma duygusuna sebep olabilir. Bunun sonucunda duygusal yeme kamçılanabilir. Bazı anne babaların çocuklarını ödüllendirmek ya da bazı davranışları pekiştirmek için yemek ile ödüllendirmesi aşırı yemeye zemin hazırlayabilir. Fiziki görünüşleriyle ve kilolarıyla çok fazla olumsuz eleştiri alan çocuklar hassas ve aşırı yemeye eğilimlidirler.
C. Tıkanırcasına Yeme Bozukluğunun Psikolojik Sebepleri:
Aşırı yemek yiyen kişilerin çoğu ya depresyon dönemindedir ya da önceden deprasyon geçirmişlerdir. Depresyon ve yeme bozukluğu arasındaki sıkı ilişki araştırmalarla ortaya konmuştur. Tıkanırcasına yeme bozukluğu olan kişilerde dürtü kontrol sorunu ve duygu dışavurumunda sorun olduğu saptanmıştır. Düşük öz saygı, yalnızlık hissi, ve beden memnuniyetsizliği aşırı yeme soruna yol açtığı gözlemlenmiştir. Genellikle stres, depresyon, kaygı, yalnızlık ve korku duygularıyla başa çıkmada başarısız olan kişiler bu duygularla başa çıkmaz, onları kontrol edebilmek düşüncesiyle aşırı yemeye başvururlar.
AŞIRI YEME SENDROMUNU NASIL DURDURABİLİRİZ
Bu sendromu aşmak başta biraz zor gibi görünebilir. Bunu durdurabilmek için öncelikle yapmamız gereken sağlıklı beslenme hakkında bilgi sahibi olmaktır. Duygularınızı bastırmak, iyi hissetmek için değil, beslenme ihtiyacınızı karşılamak için yemek yemelisiniz. Yeme öğünlerinizi planlı bir şekilde yaparak bu plan dışına çıkmamaya gayret göstermelisiniz. İhtiyacınız olan besinleri belirleyip fazlasından ve zararlı beslenmeden kaçınmalısınız. Bu süreç başta zorlayıcı olsa da sürece alışmanız için kendinize fırsat vermelisiniz.
TIKANIRCASINA YEME BOZUKLUĞU NASIL TEDAVİ EDİLİR
Bu bozukluğun tedavisindeki temel amaç ortaya çıkan atakları ortadan kaldırmaktır. Bu süreç başarılı olduğunda kişi düzenli ve sağlıklı yemek yeme alışkanlığı kazanır. Düzenli bir vücut ağırlığına ulaşır. Obeziteye bağlı rahatsızlıklar ve aşırı yeme sendromuna eşlik eden ruhsal rahatsızlıklar ortadan kalkar.
Comments